Nie bez znaczenia jest także znaczące ograniczenie zachorowalności i śmiertelności z powodu takich chorób zakaźnych, jak: krztusiec, gruźlica, odra czy wrodzona różyczka.
W Polsce zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych (PSO), szczepienia przeciw chorobom zakaźnym stanowią skuteczną ochronę zarówno dzieci, jak i osób dorosłych przed poważnymi infekcjami i ich groźnymi powikłaniami. Nowy program szczepień na 2026 rok jest rozbudowany i ma na celu dalsze doskonalenie ochrony przed groźnymi chorobami zakaźnymi.
W Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia opublikowano komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na 2026 r. popularnie zwany kalendarzem szczepień, który zawiera szczegółowy wykaz szczepień obowiązkowych i zalecanych oraz zasady dotyczące ich realizacji.
Najważniejsze zmiany w obowiązkowych szczepieniach:
- szczepionki wysokoskojarzone –wprowadzone zostały szczegółowe warianty schematów szczepienia 6 w 1 (DTaP-IPV-Hib-HBV) z opcjami 3+1 i 2+1, co znacząco upraszcza podawanie dawek;
- Szczepienie WZW typu B u noworodków –umożliwione zostało przesunięcie pierwszej dawki z 1. doby życia noworodka, jeśli matka ma wysoki poziom przeciwciał anty-HBs (> 100 U/l);
- HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego–szczepienie jest obowiązkowe u dzieci od 9. roku życia;
- Meningokoki (A, C, W, Y) –szczepienie jest obowiązkowe dla dzieci i młodzieży z grup ryzyka, z planem rozszerzenia.
- Krztusiec– wprowadzenie wcześniejszego podawania drugiej dawki i dawki przypominającej po 17. roku życia;
- Ospa wietrzna- rozszerzono wskazania do obowiązkowych szczepień dla dzieci przebywających w placówkach.
Oprócz wcześniej wymienionych zmian, od 1 stycznia 2026 roku wprowadzone zostały także inne ważne zmiany:
- Szczepienia poekspozycyjne w uzasadnionych przypadkach - w ramach profilaktyki, po kontakcie z zakażeniem (odra, ospa wietrzna, WZW A i B), przy zastosowaniu immunoglobulin;
- Szczepienia kobiet w ciąży – szczepienie rekomendowane: RSV w III trymestrze (27-36 tydzień);
- W ramach tzw. porządkowania zapisów – precyzyjnie określony zostałschemat 4-dawkowego szczepienia dla wcześniaków o wadze poniżej 2000g.
Szczegóły Programu Szczepień Ochronnych na 2026 rok
Program szczepień składa się z dwóch podstawowych części, tj ze szczepień obowiązkowych i szczepień zalecanych.
Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży:
- Wariant szczepień z użyciem szczepionki wysokoskojarzonej (DTaP-IPV-Hib);
- Wariant szczepień z użyciem szczepionki wysokoskojarzonej (DTaP-IPV-Hib-HBV) w schemacie 3+1;
- Wariant szczepień z użyciem szczepionki wysokoskojarzonej (DTaP-IPV-Hib-HBV) w schemacie 2+1;
- Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie w związku z przesłankami klinicznymi lub epidemiologicznymi;
- Szczepienia poekspozycyjne.
Szczepienia zalecane:
- Szczepienia zalecane dzieci i młodzieży;
- Szczepienia zalecane dorosłym;
- Szczepienia zalecane kobietom w ciąży;
- Szczepienia zalecane dla osób wykonujących zawód medyczny;
- Szczepienia zalecane dla innych grup pracowników;
- Szczepienia poekspozycyjne.
Podsumujmy
Kalendarz szczepień zalecanych dla dzieci i młodzieży obejmuje szczepienia przeciwko:
- meningokokom,
- grypie,
- COVID-19,
- ospie wietrznej,
- kleszczowemu zapaleniu mózgu,
- wirusowemu zapaleniu wątroby typu A,
- ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV).
Opublikowany właśnie nowy kalendarz szczepień 2026 określa także techniczne aspekty realizacji programu szczepień, w tym:
- choroby, przeciw którym należy szczepić dzieci i dorosłych;
- schematy szczepień, które uwzględniają dzieci, młodzież, dorosłych oraz osoby szczególnie narażone na zakażenie;
- terminy i odstępy między dawkami, rodzaje stosowanych szczepionek oraz sposoby ich podania;
